Verkiezingsprogramma PvdA: valt er wat te winnen met fatsoen?
Dit verhaal is het 5e deel van een serie: de ideale voorbereiding op verkiezingen. Eerder verschenen al VVD, PVV, CDA en D66.
Na een heerlijke lockdown-kerstvakantie heb ik de pen weer geslepen en pak ik de draad weer op. Het is nog 2 maanden tot de verkiezingen, dus als ik dit tempo door lees en schrijf zijn we samen zo’n twee weken voor de verkiezingen helemaal op de hoogte van alle (belangrijke) plannen.
Dat is #winnen, want tegen die tijd zullen er ook debatten zijn die we mee kunnen pikken. Dan komen we beslagen ten ijs. Kunnen we onbezorgd luisteren naar wat ze belangrijk maken, zonder in het duister te tasten wie wat verder allemaal nog wil.
De Pvda heeft een pleidooi van 103 pagina’s voor een eerlijker en fatsoenlijker Nederland. En dat was het lezen zeker waard. Waarom? Omdat het echt wel een heel ander programma is dan dat van de VVD en het CDA bijvoorbeeld. Er staan zaken in die ik in nog geen ander programma ben tegengekomen.
Het is ook een beklemmend programma, hier spreekt direct mijn persoonlijke reactie, want ze benoemen enorm veel standpunten en maken daarbij de werkgever in veel situaties verantwoordelijk. Ook noemen ze vaak, als uitwerking van een standpunt, dat ‘de samenwerking’ wordt verbeterd. Lokaal, tussen Jut en Jul, nationaal, in de EU, bij verdrag A of Y. Niet zelden is ‘de samenwerking wordt verbeterd’ eigenlijk de enige actie die genoemd om een standpunt kracht bij te zetten. Gepaard met een waarde of deugd die daarbij in het oog gehouden moet worden.
Dit programma had kunnen lezen als een stevig, eigenwijs en sociaal plan voor Nederland. Helaas is het daar niet bondig genoeg voor. Er is uitermate veel aandacht besteedt aan het zo breed en inclusief mogelijk benoemen en vertegenwoordigen van iedereen en alle standpunten. Daardoor staan er veel zaken in die eigenlijk net zo goed op 3 pagina’s in bullets konden worden gezet: ‘voorts vinden wij belangrijk en zullen wij letten op:….”
Je gaat merken dat deze samenvatting wat langer is dan je tot nu toe gewend bent. Ik heb geprobeerd wat #mand toe te passen, maar aangezien ik geprobeerd heb een zo groot mogelijk deel van de standpunten mee te nemen valt de oogst daarvan wat tegen. Of mee. Hangt er precies vanaf wat jij zelf leuk vindt. Anyway, dan weet je dat. Dan kunnen we nu beginnen: waar staat de Partij van de Arbeid voor tijdens deze verkiezingen?
We duiken het programma in en beginnen bij een onderwerp wat bijna een kwart van het verkiezingsprogramma beslaat: Goed werk een eerlijke economie.
In dit verhaal komt aan bod:
- De kern van dit verkiezingsprogramma van de PvdA.
- Conclusie
- Stem waard?
Goed werk en een eerlijke economie
De Partij van de Arbeid doet haar naam eer aan. De rode draad is dat iedereen recht heeft op een baan. Meedoen in deze maatschappij is voor deze partij verbonden aan het hebben van werk. Vast werk. De rol van de ondernemer en werkgever wordt hiermee veel groter dan hij nu is.
De PvdA wil met subsidies banengroei verzorgen in deze sectoren: bouw, cultuur, onderwijs, politie, gemeenten en bij de GGD. Bij investeringen die worden gedaan door het rijk, zoals subsidies, vindt de partij dat er twee belangrijke pijlers zijn voor er naar winstgevendheid wordt gekeken. De mensen en het klimaat. Deze twee staan voor de PvdA boven alle andere doelen. De PvdA verwacht van de overheid dat zij een voorbeeld geeft door 100.000 vaste banen te creëren in de publiek sector. Wat betekent dat zij bijvoorbeeld alle chauffeurs en beveiligers een vaste aanstelling willen geven.
De partij pleit voor het invoeren van een werkgarantie. Wat betekent dat werknemers omscholing wordt aangeboden zodat ze aan ander werk kunnen beginnen voordat ze uit hun huidige baan vertrekken. De verantwoordelijk hiervoor komt bij de werkgever te liggen.
Het minimumloon, de bijstand en de AOW gaan omhoog als het aan de PvdA ligt. De partij wil de toeslagen afschaffen door die overbodig te maken. Dit doen ze door een nieuwe huursubsidie in te voeren, de kosten van de zorgpremie te verlagen en alle kinderopvang gratis te maken. Iedereen, ongeacht contractvorm, bouwt vanaf de eerste werkdag pensioen op en is vanaf die dag voor arbeidsongeschiktheid verzekerd.
Om het aantal vaste banen te vergroten krijgen werkgevers korting bij het aanbieden van een vast contract. Er komt een grotere belasting op flexibel personeel inzetten. Uitzenden mag alleen nog bij piekmomenten en ter vervanging van zieke medewerkers. Uitzendbureau’s krijgen een keurmerk en werken onder strikte voorwaarden. Een contract krijgt een medewerker in principe altijd bij werkgever en niet via een tussenpartij. De partij wil dat platforms (bijvoorbeeld Deliveroo) worden aangewezen als werkgever, tenzij ze kunnen aantonen dat ze dat niet zijn. Het minimumtarief van ZZP’ers wordt verhoogd en ze krijgen extra mogelijkheden tot onderhandelen. Daarmee neemt het verschil tussen zelfstandigen en personeel af.
De partij heeft als doel dat er ‘brede welvaart’ ontstaat. Om dat te realiseren stellen ze een aantal zaken voor. Dividenduitkeringen aan aandeelhouders krijgen de voorwaarde dat bij elke uitkering ook een bonusbetaling aan het personeel wordt gedaan. Het personeel van een organisatie beslist mee in grote vraagstukken zoals overname, bonusregelingen en top vergoedingen.
De PvdA verlaagt de belasting op arbeid en verhoogt deze op kapitaal. Waardoor lage en middeninkomens meer te besteden krijgen. Voor topinkomens boven de 150.000 euro per jaar komt er een nieuw tarief van 60%. Daarnaast wil de partij kleine spaarders beschermen, maar grootkapitaal extra belasten. De schenk- en erfbelasting wordt verhoogd en het stelsel wordt progressief, waardoor over grotere bedragen hogere belasting wordt geheven.
De partij wil dat de minimale winstbelasting in alle EU-landen gelijk wordt getrokken en dat er een belasting komt op digitale diensten. Wat betreft dat laatste punt. Dat komt terug in de programma’s van vrijwel alle partijen, dus die ‘digitaks’ gaat er komen.
Om de economie toekomstbestendig te maken wil de PvdA dat de overheid grote investeringen gaat doen in baanbrekend onderzoek. De partij noemt een aantal voorbeelden: watermanagement, voedselzekerheid, schone energie, zorg en kunstmatige intelligentie. Onze industrie en vitale infrastructuur moet volgens de partij beter worden beschermd tegen overnames van buiten de EU.
Zorg
Ook de PvdA leert van de coronacrisis. De doelmatigheid in de zorg is doorgeslagen, want daardoor hadden we te weinig capaciteit om een pandemie op te vangen. De partij wil dat er altijd een ‘basis’ op orde gehouden wordt. Daarnaast moet er in de zorg weer een centrale regierol komen voor de overheid.
De PvdA wil de lonen in de zorg verhogen en meer personeel in de zorg aan het werk zetten. Daarmee verlagen ze de werkdruk en maken het werken in de zorg aantrekkelijker.
De partij wil een verbod op winstuitkering door zorgverzekeraars en 1 basispolis voor het basispakket. Zorgverzekeraars mogen daarbuiten concurreren, maar niet op die identieke basispolis. Daarmee willen ze de onduidelijke verschillen tussen alle polissen terugbrengen.
Ze schaffen het eigen risico af en verlagen de zorgpremie. Daardoor vervalt de zorgtoeslag.
De PvdA wil dat medisch specialisten in loondienst gaan van het ziekenhuis. Zodat er niet meer per handeling wordt betaald. Er moeten meer geschikte woningen komen voor ouderen, zoals woonzorgcombinaties. Daardoor kunnen ouderen langer thuis blijven wonen. Hierdoor wordt niet alleen de zorg verbeterd, maar ook kosten bespaard.
De PvdA wil de pil in het basispakket en abortus uit het wetboek van strafrecht. De abortuspil moet bij huisarts te verkrijgen zijn.
Last, but not least, wil de partij dat geen BTW op groente en fruit wordt geheven en er strengere (EU) regels komen voor gezonde voedsel. Er komt een verbod op ongezonde reclame gericht op kinderen.
Onderwijs
Op het gebied van onderwijs kan de PvdA de handen schudden van o.a. CDA en D66. De partij wil flink investeren in onderwijs en de basisbeurs terugbrengen voor studenten.
Als het aan de PvdA ligt worden de lonen verhoogd naar het niveau van de middelbare schooldocenten. Er komt meer personeel en bijles wordt via school verzorgt. Kinderopvang wordt gratis en marktwerking in de kinderopvang wordt afgeschaft.
De PvdA wil de vrijheid van onderwijs in de grondwet aanpassen. Waardoor niet langer het belang van de school, maar van het kind centraal staat. Daardoor wordt het onmogelijk om een kind te weigeren op basis van achtergrond of voorkeur.
Volkshuisvesting
De krappe huizenmarkt is de PvdA een doorn in het oog. Ze willen 100.000 huizen bouwen per jaar. Met een bouwgarantie, waardoor er bijvoorbeeld ook tijdens een crisis wordt doorgebouwd. Voor starters moeten er premiewoningen komen en de overdrachtsbelasting gaat voor starters omlaag en voor beleggers omhoog.
De PvdA vindt dit onderwerp zo belangrijk dat er weer een ministerie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijk Ordening en Milieu (VROM) wordt ingericht. Die minister krijgt de verantwoordelijkheid voor een actief grondbeleid en de aanpak van de stikstofcrisis.
De PvdA wil een bouw en ontwikkelplicht instellen, waarbij speculanten die niet meewerken onteigend kunnen worden van hun grond. Huisjesmelkers en pandjesbazen wil de partij harder aanpakken. De partij wil de huren kunnen bevriezen tijdens een crisis en de huursubsidie verhogen.
De partij wil een Herstelwet en Herstelfonds Groningen waarmee ruime genoegdoening wordt geboden aan de schadegevallen door de gaswinning. Dit punt ben ik bij geen van de regeringspartijen tegengekomen.
Net als het CDA wil de PvdA dat de rijksdiensten over het land verspreid worden en niet alleen binnen de randstad blijven. In heel Nederland moet je in de buurt zijn van een onderdeel van het Rijk.
In het verkiezingsprogramma heeft de PvdA onder dit onderwerp een lijst samengesteld waaruit moet blijken dat ze voor elke provincie unieke en noodzakelijke plannen hebben. Ik noem het een ‘pamflet voor ieder wat wils’. Het is een goedkoop samengesteld menu. Wat achteraf lijkt samengesteld om vooral de regio het gevoel van betrokkenheid te verkopen.
Schone en duurzame toekomst
Op dit onderwerp lijken D66 en PvdA het goed met elkaar te kunnen vinden. Voor de Pvda worden de EU-Green Deal en Klimaatwet leidend. Ze willen een flinke groene sprong voorwaarts.
Er moeten ambitieuze Europese CO2-belastingen komen en grensheffingen voor producten met grote CO2-voetafdruk die niet uit de EU komen. Daarmee leggen ze ook de wereldmarkt een CO2-belasting op.
In 2025 wil de PvdA de laatste kolencentrale in Nederland sluiten en de subsidie voor fossiele brandstoffen schaffen ze af. Er komt een verbod op schaliegasboringen en gaswinning op de waddenzee. De partij wil investeren in groene waterstof en direct stoppen met subsidie voor biomassa in kolencentrales. Ze zijn uitgesproken over kernenergie: geen nieuwe kernenergie meer en de centrale in Borselle zo snel mogelijk sluiten.
Om de circulaire economie te ondersteunen komt er een verbod op wegwerpplastic, introduceren ze een verpakkingenbelasting, wordt ook blik met statiegeld ingezameld en worden alle tassen beprijst.
De partij wil 50.000 hectare extra natuurgebied aanleggen en investeren in meer fiets en wandelpaden. Door middel van een Europese bossenwet wil de PvdA bedrijven verplichten ontbossing te voorkomen in hun volledige keten. Daarmee gaat CO2 voetafdruk van Nederland en de Europese Unie enorm omlaag.
Als het aan de PvdA ligt gaat de vervuiler betalen. Ze introduceren een kilometerheffing in plaats van de wegenbelasting. Meerdere partijen hebben zich hier positief over uitgesproken, al lijkt de PvdA dit het meest concreet te benoemen in het programma. De partij wil autodelen stimuleren en vanaf 2025 mogen er alleen nog emissieloze nieuwe auto’s de markt op.
De PvdA wil grootschalig investeren in het openbaar vervoer. Grensregio’s krijgen goede treinverbinden naar de randstad en het buitenland en internationale treinverbindingen worden uitgebreid zodat het voordeliger wordt dan vliegen op korte afstanden. Wat daar ook aan bijdraagt is het afschaffen van de BTW-subsidie voor vliegen en het beginnen met belastingen op kerosine. De partij wil strenge voorwaarden voor luchthavens en -maatschappijen. Ze erkennen het belang van Schiphol en KLM voor onze economie, maar stellen wel strenge duurzaamheids- en arbeidsvoorwaarden die te allen tijde worden nageleefd. Overlast voor omwonenden van vliegvelden wordt beperkt en de Nederlandse luchtvaart krijgt een CO2-plafond dat jaarlijks daalt in lijn met maximaal 1,5 graad opwarming van de aarde.
Landbouw, dierenwelzijn en voedsel
Op het gebied van landbouw steunt de PvdA vooral duurzame boeren. De partij stopt met subsidie voor intensieve veehouderij en is voorstander van een actief uitkoopbeleid van boeren, waardoor die landbouwgrond voor teruggave aan natuur of juist als bouwgrond kan worden ingezet. De PvdA wil actief beleid om de import van veevoer terug te dringen.
De partij maakt duidelijk dat in het geval van zoönose (door COVID-19 een bekende term) de volksgezondheid altijd voorop staat.
Op het gebied van dierenwelzijn wil de partij de NVWA versterken door meer geld vrij te maken voor de welzijnsteams. Wordt een dierenhouder twee keer beboet dan volgt een levenslang houdverbod. De nertsenfokkerijen worden direct verboden en er komt cameratoezicht in alle slachthuizen.
De partij wil de veesector dwingen om de sterfte van jonge dieren flink terug te dringen. Als dat niet vrijwillig lukt dan grijpt de overheid in.
Een rechtvaardig en veilig Nederland
Onder deze noemer bundelt de PvdA een flink aantal standpunten. Als je de hoeveelheid vergelijkt dan zijn ze op dit punt misschien zelfs meer aan het investeren in de rechtsstaat en justitie dan de VVD. Dat is een kleine gok van mij, want gebaseerd op standpunten en niet doorgerekend op basis van financiële voorstellen door de twee partijen, maar het laat zien dat de PvdA hier echt werk van wil maken.
De partij wil dat politie en justitie gebruik kunnen maken van lange termijn budgetten. Daarmee willen zij deze organisaties financiële zekerheid en stabiliteit geven en de administratieve druk verlagen. De werkdruk bij de politie wil de partij verder verlagen door veel papierwerk af te schaffen en meer wijkagenten aan te stellen. Ook moeten er voldoende BOA’s komen, die wel worden uitgerust met verdedigingsmiddelen, maar nooit met wapens als het aan de PvdA ligt.
De lonen en de waardering voor de politie mogen flink omhoog van de PvdA en de politie moet lokaal beter te bereiken zijn. Er moeten meer aangiftepunten komen, waardoor het makkelijker wordt om in jouw buurt aangifte te doen. In wijken met hoge criminaliteit wil de partij extra wijkagenten inzetten. Voor jongeren komt er een nieuwe straf die een rechter kan opleggen: TBO. Ter Beschikking van Onderwijs. Hiermee krijgen jongeren verplicht onderwijs tijdens hun straf. TBO duurt zo lang als nodig is en loopt pas af bij het behalen van een vakdiploma. Zo wil de partij jongeren uit een kansloze situatie halen en verplichten iets terug te doen voor de maatschappij.
De politie wil de partij weer onderbrengen onder het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarmee scheiden ze de opsporing (door de politie) van de vervolging (door het OM, wat onderdeel is van het ministerie van Justitie).
De PvdA wil criminelen harder aanpakken door ze de spullen af te pakken die ze met hun activiteiten hebben verworven. Denk dan aan geld, spullen en dure auto’s. Witteboordencriminelen mogen niet meer schikken met het OM en worden voortaan altijd vervolgd en moeten hun straf uitzitten. De partij wil een centraal, digitaal register van aandeelhouders van BV’s en NV’s die niet aan een beurs genoteerd staan. Dit register is alleen door opsporingsdiensten in te zien en maakt het makkelijker om crimineel geld en geldstromen te vinden en te herleiden.
Motorbendes wil de partij door de minister laten verbieden. De PvdA ziet onder andere deze bendes als grote veroorzakers van het criminele circuit rondom drugs. Grote bendes wil de partij harder aanpakken. De drugsproblematiek wil de partij decriminaliseren. De hennepteelt wordt gelegaliseerd en gebruikers van drugs worden niet als de probleemgroep aangepakt. Zo blijft er ook zicht op de kwaliteit en volksgezondheidsrisico’s.
De PvdA wil het verbod op grondwettelijke toetsing door de rechter opheffen en meer budget vrijmaken voor de rechterlijke macht. Ook de rechtsbijstand voor burgers wordt uitgebreidt door de partij.
De samenleving
De PvdA heeft een visie op hoe zijn de samenleving ingericht willen hebben. Dit betekent dat ze concrete standpunten noemen op onderdelen waar veel andere partijen helemaal niets over zeggen. Op zich is dat logisch, want linkse partijen zien de rol van de overheid veel groter dan rechtse partijen. Dit is zo’n onderdeel waaruit dat blijkt.
De positie van de vrouw wil de PvdA voorgoed gelijkstellen aan die van de man. De partij geeft aan dat dit rond 2050 mogelijk vanzelf is gebeurd, maar vind dat veel te lang duren. Dus wil de PvdA gelijke beloning voor mannen en vrouwen wettelijk vastleggen en door een quota het bedrijfsleven verplichten om minimaal 30 procent van de functies door vrouwen te laten bekleden.
Seksuele intimidatie wil de partij opnemen in het wetboek van strafrecht en LHBTI-rechten vastleggen in grondwet artikel 1 (het verbod op discriminatie). Er moet een wet komen zodat meerouderschap, draagmoederschap en meeroudergezag wettelijk toegestaan is. Het partner/vaderschapsverlof wordt uitgebreidt naar 3 maanden.
De partij introduceert transitieverlof. Wat inhoudt dat transpersonen verlof krijgen voor hun medische bezoeken.
Voor de overheid introduceert de PvdA de ‘Kwaliteitseis gendergelijkheid’, zodat de overheid vooraf toets of wetgeving en beleid mogelijk anders uitpakt voor mannen dan voor vrouwen. Dit mag niet het geval zijn.
De partij wil de stemgerechtigde leeftijd verlagen naar 16 zodat jongeren beter vertegenwoordigd zijn in de politiek. De PvdA wil dat alle burgers meer inspraak krijgen en introduceert daarom het bindend correctief referendum voor nationale wetgeving. Hiermee kan het volk wetgeving aanpassen.
De PvdA wil dat er haast gemaakt wordt met het mogelijk maken van digitaal stemmen, zodat het makkelijker wordt voor veel mensen om te stemmen. Bij Nationale verkiezingen wil de partij dat voorkeurstemmen zwaarder gaan wegen.
Discriminatie
De PvdA gaat strenger optreden tegen discriminatie. Uitzendbureaus zonder serieus antidiscriminatiebeleid krijgen geen overheidsopdrachten en woningbemiddelaars zonder serieus antidiscriminatiebeleid verliezen hun vergunning.
De partij wil dat de premier verantwoordelijk wordt voor de bestrijding van discriminatie en racisme. Aangezien de grondwetsartikel 1 behelst en alles raakt is het voor de partij logisch dat de premier daar zorg voor draagt.
De PvdA wil dat een staatscommissie onderzoek gaat doen naar institutioneel racisme en pleit voor het openen van een Nationaal slavernijmuseum. De partij voert Keti Koti is als nationale vrije dag ter viering van de afschaffing van slavernij (1 juli). De overheid moet volgens de partij excuses maken voor de slavernij.
De PvdA wil dat racisme voortaan wordt behandeld als hatecrime en is voorstander van een keurmerk tegen discriminatie
Sterke digitale samenleving
Internet is een basisbehoefte geworden volgens de PvdA, dus krijgt ieder huishouden het afdwingbaar recht op een betaalbare en snelle internetverbinding van minimaal 50 mb/s.
De partij wil serieus werk maken van het verbieden van dataverzameling voor advertentiedoeleinden. Ze wil de digitale privacy herstellen en dat betekent de Big Tech-bedrijven worden opgebroken in kleinere onderdelen. De partij verwacht hiermee het verdienmodel van deze bedrijven zo te raken dat er niet meer verdiend kan worden aan de data van burgers.
Kunst, cultuur en media
Dit is nog een onderwerp wat in het programma van bijvoorbeeld de VVD kort wordt genoemd en voor linkse partijen veel belangrijker is. Voor de cultuursector wil de PvdA een ambitieus reddingsplan, waarbij bestaanszekerheid wordt verzekerd vanuit het Rijk. De lonen en subsidies in de cultuursector worden verhoogd zodat makers en instellingen een bestaan kunnen opbouwen. In het basis- en het middelbaar onderwijs moet altijd cultuuronderwijs gegeven worden.
De PvdA wil extra investeren in de publieke omroep (NPO) en introduceert een belasting op streamingdiensten. Ze verplichten deze diensten om makers beter te belonen.
Internationale solidariteit
De partij wil dat sociale rechten staan gelijk aan economische vrijheden. In verdragen en samenwerking vindt de PvdA dat nu te vaak de economie belangrijker wordt gemaakt dat de sociale aspecten.
De partij is ervan overtuigd dat alleen de Europese Unie kan beschermen tegen de marktmacht van grote bedrijven. Het is volgens de partij noodzakelijk dat de Europese bankenunie er komt. De PvdA pleit in EU-verband voor hogere belastingen op kapitaal en lagere belastingen op arbeid. Ze wil een gelijk minimumloon in de hele EU
De PvdA wil dat Nederland het VN vluchtelingenverdrag gaat naleven, waardoor Nederland meer gaat bijdragen aan menswaardige opvang in de regio. De partij wil een Europees asielsysteem, waarin dwarsliggende landen gekort worden op EU-budget en de burgers van dwarsliggende landen hun Schengenvrijheden (vrij verkeer in de EU) verliezen tot die landen ook hun deel van asielvraag oppakken.
De partij wil dat de rechten van kinderen in asiel situaties beter worden beschermd en het draagvlak in samenleving voor de opvang van vluchtelingen behouden. De partij wil migratie niet koppelen aan ontwikkelingssamenwerking.
De PvdA wil het multilateraal systeem (alle afspraken en diplomatie tussen landen en unies) versterken, democratiseren en moderniseren. Concreet vinden ze vooral belangrijk dat voortaan alle EU-verdragen met niet EU-landen een mensenrechten paragraaf bevatten.
Internationale veiligheid
De PvdA bepleit een actieve rol in het buitenland. Daarmee bedoelen ze dat Nederland een actieve rol speelt in conflictpreventie, regeringen aanspreekt op mensenrechtenschendingen en pal staat voor de internationale rechtsorde.
De partij schaart klimaatverandering en de bestrijding hiervan ook onder de noemer internationale veiligheid. Dit omdat droogte, overstromingen, rampen en voedselschaarste die door klimaatverandering optreedt altijd invloed heeft op de veiligheid en internationale betrekkingen.
De PvdA wil het het defensiebudget verhogen, maar noemt geen percentage van het BBP. De Navo-norm ligt op 2%, Nederland zit daar momenteel nog ver onder. De partij wil een sterke houding tegenover Rusland, China en de Verenigde Staten en laat daarmee zien niet te dagdromen. De pacifistische kant spreekt ook, want de partij wil dat alle massavernietigingswapens worden ontmanteld.
De partij benadrukt voorstander te zijn van een twee-statenoplossing tussen Israël en Palestina, waarbij de grenzen van voor 1967 worden gerespecteerd met Jeruzalem als gedeelde hoofdstad.
Conclusie
Het is een heel volledig verkiezingsprogramma, in lijn de sociaal democratische grondslag van de partij. Op veel onderwerpen is de ondertoon vooral conservatief sociaal al zitten er zeker progressieve standpunten tussen. Ik laat hier erg veel van de standpunten naar voren komen omdat ik verwacht daardoor bij Groenlinks en mogelijk ook de Socialistische Partij goede bruggetjes te kunnen slaan naar dit verhaal.
De PvdA staat met dit programma precies in het centrum van de linkse partijen. De agenda is overduidelijk sociaal, gericht op bestaanszekerheid en nivelleren, maar ook behoudend en realistisch als het gaat om defensie, justitie en het buitenlandbeleid.
De toeslagenaffaire maakt ‘as we speak’ politieke slachtoffers. Niet alleen Lodewijk Asscher (lijsttrekker van de PvdA), maar ook het kabinet is inmiddels afgetreden. Dat is volledig terecht. Het is onvermijdelijk dat er ‘politieke verantwoordelijkheid’ genomen wordt. Niet voor niets werd door de onderzoekscommissie hun rapport ‘ongekend onrecht’ genoemd.
Een beetje zuur is dat wel, want het was bijvoorbeeld Lodewijk Asscher die half augustus (toen niemand nog dacht aan een 2e golf) het kabinet en de kamer terugriep van hun vakanties om ze te dwingen zich voor te bereiden op die 2e golf. Als hij meer medewerking had gehad waren de afgelopen 4 maanden voor ons allemaal misschien leuker verlopen. Het is nu duidelijk dat hij de PvdA-campagne niet gaat trekken de komende maanden, wie hem opvolgt is nog niet duidelijk.
Toen ik in november begon met bloggen over de verkiezingen voorzag ik een PvdA als potentiële winnaar op links. In het licht van de toeslagenaffaire en het feit dat de linkse partijen meer overeenkomsten dan verschillen hebben trek ik die voorspelling in. Met Asscher is de winst nauwelijks haalbaar, zonder Asscher moet een betrekkelijke nieuweling zich last-minute profileren met een programma wat veel overeenkomsten heeft met D66 en Groenlinks.
Het is te hopen dat Khadija Arib, Ahmed Aboutaleb of Jeroen Dijsselbloem de kar gaat trekken. Zij hebben de statuur en de bekendheid om direct de campagne op te pakken. Wordt het een van deze drie van voorspel ik een PvdA die de komende weken gestaag aan populariteit wint en mogelijk richting 17-18 zetels stijgt.
Stem waard?
Ja. Ook al zal de PvdA niet makkelijk richting 20 zetels of meer stijgen deze verkiezingen is het zeker een waardevolle stem. Dit is een partij die misschien wel waardevoller is in de oppositie dan in hun laatste regering. De laatste jaren is de PvdA zeker effectief geweest, waar ze in hun kabinet met Rutte (VVD/PvdA) vooral de VVD-verkiezingsbelofte hebben ingelost en zelf veel van hun beoogde punten moesten laten varen.
Met de huidige crisis en het grotere draagvlak voor gedeelde lasten zal de PvdA een serieuze gesprekspartner worden voor de coalitie. Dus is baanzekerheid,onderwijs, zorg, kunst of cultuur jouw hoofdthema? Dan kan het zijn dat PvdA dit thema het beste vertegenwoordigt.
