Verkiezingsprogramma GroenLinks – Eindelijk regeren?
Het verkiezingsprogramma van GroenLinks beslaat 102 bladzijden en beschrijft een koers die de partij al langer vaart. Er staan wat nieuwigheden in, maar bevat vooral hetzelfde verhaal dat vier jaar geleden zo sterk door de ‘Jessias’ werd gebracht en de partij toen een recordaantal zetels opleverde.
Ik was persoonlijk erg nieuwsgierig naar dit verkiezingsprogramma. In verschillende kieswijzers komt de partij regelmatig in mijn top 3 naar boven, maar nooit als eerste. Nu ben ik geen fan van kieswijzers, want ze zijn te simplistisch en dwingen partijen in hokjes die er niet zijn, maar ik weet dat een deel van mijn persoonlijke overtuigingen (de rol van de EU bijvoorbeeld) matchen met de overtuiging van GroenLinks.
De partij heeft al langer boeiende karakters aan het hoofd met o.a. Jesse Klaver en Femke Halsema. Dat ‘boeiende’ maakt dat ik het gevoel heb altijd redelijk goed te weten waar deze partij staat, maar ik betrapte mijzelf erop dat ik nooit echt iets van ze had gelezen. Hun communicatie mag ik daardoor met een ‘zeer goed’ beoordelen, want wat ik inmiddels gelezen heb strookt volledig met het beeld en de standpunten die ze neerzetten in debatten.
Helemaal ‘Hosanna!’ is het echter niet, want ze bedienen zich in de media toch regelmatig van populistische troeven in combinatie met ludieke progressieve ideeën. De 10.000 euro voor elke achttienjarige is daar een goed voorbeeld van. Toch weten ze zich dus overwegend goed te profileren en dat is een kracht. Een kracht die ze vier jaar geleden hebben ontdekt door de vernieuwing en populariteit van de campagne van Jesse Klaver.
Deze sterke ‘beweging’ die rondom Jesse Klaver ontstond vind ik mateloos interessant, want erg slim en succesvol ingezet, maar in mijn ogen toch niet volledig integer. Naar mijn smaak werd deze Amerikaanse ‘town hall’-achtige campagne erg goed overgenomen en in Nederland geïntroduceerd. Waardoor grote aantallen kiezers werden bereikt. Helaas werden niet alleen de organisatorische best-practices uit de VS overgenomen, maar ook een deel van de identiteitspolitiek. Persoonlijk ben ik daar geen fan van. Trouwe lezers weten dat omdat dit precies de reden is dat ik ook walg van de ‘hippe marketing’ meets ‘fake grassroots’ campagne rond D66-leider Sigrid Kaag.
Anyway, terug naar GroenLinks. Het goede resultaat van vier jaar geleden leidde bijna tot regeringsdeelname en met dit verkiezingsprogramma willen ze dit keer daadwerkelijk onderdeel van de regering worden. Dus is het volgens de partij ‘Tijd voor nieuw realisme’ en een houding van ‘het kan wél’. Met dit programma wil de partij de status quo uitdagen, want Groenlinks vindt dat een aantal zaken momenteel echt niet kan en die nemen ze als referentiekader voor wat er opgelost moet worden de komende jaren. Het lijstje waarvan zij gruwelen is als volgt:
- Verpleegkundigen die hun werk niet kunnen doen door alle bureaucratie
- Docenten die niet kunnen wonen in de stad waar ze lesgeven omdat ze de huur niet kunnen betalen
- Geen werk vinden vanwege je achternaam
- Kansen van jongeren die steeds meer worden bepaald door de portemonnee van hun ouders
- Opnieuw de aanpak van de klimaatcrisis uitstellen.
Kortom, het moet anders volgens GroenLinks. Hoe anders? Dat zal ik je vertellen. Lees je mee?
In dit verhaal komt aan bod:
- Een samenvatting van deze onderwerpen uit het verkiezingsprogramma van GroenLinks.
- Conclusie
- Stem waard?
De klimaatcrisis aanpakken.
Dit is hét grote speerpunt van deze partij. Dat zien we zowel in de campagne als in dit programma. Groenlinks heeft de ambitie om in 2030 60% minder CO2 uit te stoten dan in 1990 en in 2045 de hele samenleving klimaatneutraal te hebben. Dat is ambitieuzer dan de huidige afspraken op landelijk en Europees niveau. De partij gaat dit realiseren door flink te investeren in verduurzaming, waarbij de rekening voor deze investering bij de grootste vervuilers komt te liggen. De partij wil dat er in Nederland een hogere CO2-belasting komt dan de huidige EU-heffing en wil voorkomen dat grote bedrijven uitzonderingsposities krijgen. GroenLinks wil dat de overheid in haar eigen uitgaven, denk dan aan onderzoek of aanbestedingen, de activiteiten met fossiele energie afbouwt en daardoor gaat voldoen aan de doelstellingen voor het klimaatakkoord van Parijs.
De partij wil dat in Nederland de ‘klimaatnoodtoestand’ wordt uitgeroepen en een minister van Klimaat en Energie de verantwoordelijkheid krijgt om deze crisis op te lossen. Daarmee onderstrepen ze de urgentie die het onderwerp in hun ogen heeft.
De partij wil dat de overheid in 2030 volledig circulair inkoopt en dat bedrijven die hier hun producten verkopen uiterlijk in 2050 circulair zijn. Om dit te stimuleren verhoogt de partij de afvalstoffenbelasting voor het storten en verbranden van afval. Fabrikanten gaan een grondstoffenbelasting betalen en worden verplicht een oplopend percentage gerecyclede materialen te gebruiken.
Groenlinks richt een Klimaatfonds ter waarde van 60 miljard op. Met dit fonds wordt een waaier aan problemen opgelost; het bouwen van betaalbare en duurzame woningen, opwekking van groene energie en het tegengaan van klimaatverandering, het oplossen van de schulden- en daklozencrisis, investeren in scholing, onderzoek en innovatie en het creëren van meer natuur, wandel- en fietspaden en verbeteren van het openbaar vervoer. Het klinkt stoer zo’n Klimaatfonds, maar eigenlijk is het een sexy term voor een gigantische investeringsagenda.
De partij is voorstander van groene industriepolitiek en wil de maakindustrie in Nederland en de Europese Unie herwaarderen zodat veel belangrijke producten dichter bij huis gemaakt worden (denk dan bijvoorbeeld aan vaccins en medicijnen). De partij wil dat banken, pensioenfondsen en vermogensbeheerders ook vergroenen en hun aandeel in klimaat- en biodiversiteitsrisico’s verkleinen.
De (woning)bouw moet zo veel mogelijk circulair en de Nederland moet doorgaan met het afbouwen van gasgebruik. Groenlinks wil dat Nederland koploper wordt in het gebruik van groene waterstof. De oude gasleidingen moeten worden gebruikt voor waterstof en ze zijn voorstander van een groot waterstofeiland op zee. Daarnaast willen ze het gebruik van biomassa stopzetten en binnen de volgende kabinetsperiode alle kolencentrales sluiten.
De partij gaat nog verder op het gebied van klimaat, want ze wil een een verbod op winning, handel, opslag, overslag en subsidiëring van fossiele brandstoffen. Nieuwe vergunningen voor boren naar olie en gas worden uitgesloten evenals mijnbouw in het waddengebied.
De weerstand van omwonenden tegen zon-en windenergiewinning wil de partij afzwakken door omwonenden te aandeelhouder te maken van die projecten. Het is duidelijk dat klimaat het belangrijkste onderwerp is voor Groenlinks en ze sluiten dit onderwerp af met een afwijzend statement over kernenergie waarin ze aangeven dat dit te duur is, te lang duurt om op te schalen en daardoor niet rendabel zal worden.
Natuur en milieu, onze omgeving
Groenlinks wil 100.000 hectare nieuwe natuur aanleggen in Nederland en 17 miljoen extra bomen planten. De partij wil zwerfafval tegengaan met twee maatregelen: statiegeld heffen op blikjes en wijnflessen en ‘onzinplastics’ verbieden. Denk dan aan hamburgerbakjes en koffiebekers.
Nieuwe woningen wil de partij zoveel mogelijk binnen de grenzen van huidige bebouwing en met uitzondering op landbouwgrond bouwen. Dit betekent dat er niet gebouwd wordt op natuurgrond. Groenlinks wil 1 miljoen woningen bouwen tot 2030, waarvan 40% bestemd is voor sociale huur. De partij wil de bereikbaarheid met fiets en openbaar vervoer vergroten en pleit net als veel andere partijen voor het terugbrengen van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM).
Groenlinks wil dat gemeenten meeprofiteren van de waardestijging van grond zodra er bouwbestemmingen worden afgegeven. Dit doen ze door een heffing te introduceren op grond met een bouwbestemming. Stijgt de waarde dan kan de gemeente hier een deel van afromen en gebruiken om in nieuwe publieke voorzieningen te investeren.
Onze landbouw en voeding
Volgens Groenlinks is er maar één manier van landbouw mogelijk in de toekomst: duurzaam, lokaal, gezond en diervriendelijk. Dit betekent dat er een behoorlijke omslag moet komen, waarbij de partij wil dat de overheid boeren financieel ondersteunt om die verandering ook te kunnen maken. Ook banken moeten meebetalen aan deze omslag. Bij alle intensieve veehouderijbedrijven waar banken financiering hebben uitstaan betalen die banken mee aan het ombouwen van het business model, want de partij wil een einde aan de bio-industrie. Nieuwbouw van megastallen is niet toegestaan en bestaande megastallen verdwijnen. In 2025 moet al het vlees minimaal 1 ster Beter Leven hebben en in 2035 minimaal 3 sterren.
De partij wil een verbod op het verkopen van voedsel onder de kostprijs en een eerlijke vleesprijs waar de klimaat- en natuurschade zit ingeprijsd. Ook schrapt Groenlinks de BTW op groente en fruit. De partij wil het gebruik van buitenlands krachtvoer ontmoedigen en een verbod op export van mest. Groenlinks stelt als doel dat 25% van de landbouw biologisch is in 2030 en stopt met het gebruik van glyfosaat en andere bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor het milieu.
Zorg
Groenlinks wil het eigen risico afbouwen en de zorgpremie fors verlagen, waardoor de zorgtoeslag overbodig wordt. De lonen in de zorg wil de partij verhogen terwijl ze het aantal administratieve handelingen wil verlagen. De partij wil de marktwerking in de zorg afschaffen en verbiedt zorgorganisaties en zorgverzekeraars om met publiek geld winst uit te keren. Medisch specialisten moeten in loondienst en vallen onder de wet normering topinkomens.
De partij wil de rookvrije generatie realiseren door tabak uit supermarkten te weren. Voor alcohol en fastfood zou reclame maken moeilijker moeten worden en sport en zwemles wordt weer een vast onderdeel van het basisonderwijs.
Op medisch-ethisch vlak is Groenlinks uitgesproken progressief. De partij wil abortus uit het wetboek van strafrecht en de verplichte bedenktijd afschaffen. Ook moet de abortuspil beschikbaar zijn bij de huisarts en wordt anticonceptie opgenomen in het basispakket. De partij wil dat Iedereen die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, lichamelijk of geestelijk, een beroep kan doen op het recht op zelfbeschikking.
Onderwijs
Kinderen mogen 4 dagen per week gratis naar de kinderopvang en buitenschoolse opvang wordt helemaal gratis. Groenlinks wil de klassen verkleinen en leraren in het basisonderwijs hetzelfde salaris geven als docenten in het voortgezet onderwijs. Het salaris van leraren op scholen met veel kwetsbare kinderen wordt nog verder verhoogd.
De partij wil dat er pas in het derde jaar van de middelbare school een niveau wordt gekozen en dat het mogelijk is om vakken op verschillende niveaus te volgen. Groenlinks past grondwet artikel 23 zo aan dat het onderscheid tussen bijzonder en openbaar onderwijs vervalt.
Een van de unieke voorstellen van GroenLinks heeft ook met onderwijs te maken. De partij wil elke Nederlander op zijn 18e een startkapitaal geven van €10.000 waarmee ieder individu kan investeren in bijvoorbeeld opleiding of ondernemerschap. Ook is de partij voorstander van de studiebeurs i.p.v. het leenstelsel.
Belasting, werk en inkomen.
Groenlinks is voorstander van een belastingstelsel waar de ‘verzilverbare heffingskorting’ onderdeel van is. Hiermee maken ze een einde aan de toeslagen (en de debacles hieromtrent) en begint iets wat lijkt op een basisinkomen z’n intrede te doen. Volgens Groenlinks werkt dat als volgt: “Iedereen die werkt, maar te weinig verdient om van rond te komen krijgt automatisch maandelijks een bedrag uitgekeerd. We doen dat via een inkomensaanvulling, de verzilverbare heffingskorting. Mensen met een hoger inkomen krijgen dit bedrag als korting op hun belastingen.”
Groenlinks verlaagt de belastingen van de lage en middeninkomens en verhoogt de inkomstenbelasting voor topverdieners en expats. Voor salarissen en bonussen boven de €500.000 komt een extra belasting.
De partij wil het minimumloon fors verhogen naar 14 euro per uur en het recht op minimumloon vastleggen op 18 jaar. Ook wordt het minimumloon gekoppeld aan het gemiddelde loon van Nederland. Waarbij het minimumloon altijd op 60% van het gemiddelde loon ligt.
Volgens Groenlinks moet Nederland haast maken met het invoeren van een digitaks en de belastingregels aanpassen zodat wij geen belastingparadijs meer zijn. Ook is de partij voorstander van de introductie van een extra belasting op flitskapitaal zodat speculatie op de beurs ontmoedigd wordt.
Op de arbeidsmarkt wordt het vaste contract volgens Groenlinks de norm. Tijdelijke contracten blijven bestaan, maar worden iets duurder voor de werkgever dan vaste contracten. Voor zelfstandigen wordt een minimumtarief bepaald en schijnzelfstandigheid wordt onmogelijk.
De partij maakt een einde aan payrolling, contracting en nulurencontracten en er blijven dus maar drie contractvormen over: tijdelijke en vaste contracten voor regulier werk, uitzendwerk en werken als zzp’er. Voor uitzendbureaus wordt een vergunningstelsel ingericht waarmee discriminatie en uitbuiting wordt tegengegaan.
Groenlinks wil een ‘Democratische economie’ als alternatief voor huidige aandeelhouderskapitalisme. Dit betekent dat werknemers meer inspraak krijgen in fusies, overnames, reorganisaties en de besteding van de winst. Bij grote bedrijven benoemen werknemers de helft van de raad van commissarissen. Bedrijven met meer dan 100 medewerkers moeten een winstdelingsregeling invoeren waarbij elke medewerker hetzelfde krijgt. Dit mag in de vorm van aandelen van het bedrijf en is gekoppeld aan het uitkeren van dividend aan aandeelhouders.
Groenlinks wil dat de overheid de ondersteuning voor de coronacrisis verlangt. Waarbij mensen in loondienst tot 70% van het salaris krijgen en mensen die geen recht hebben op een werkloosheidsuitkering maandelijks €1050 ontvangen. De partij wil de bijstand, AOW en wajong verhogen en jongeren direct op 18 jaar op 100% van het bijstandsniveau inschalen.
De partij wil de participatiewet hervormen zodat een kleine spaarpot en bezig van het eigen huis niet meer worden meegerekend. Daardoor krijgen meer gezinnen recht op een uitkering en voorkomen ze uithuisplaatsingen. Ook de volgens Groenlinks ‘mensonterende’ opsporingspraktijken zijn dan overbodig.
Als het aan Groenlinks ligt komt er een collectieve arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden en voor iedereen die ondanks begeleiding geen werk kan vinden komt er een recht op een basisbaan in de ouderenzorg, in het onderwijs of in de wijk. Deze banen betalen allemaal het minimumloon.
De partij komt met een Nationaal Schuldenfonds die alle schulden overneemt van mensen met problematische schulden. Daardoor houden deze mensen maar één schuldeiser over en krijgen ze de hulp die nodig is. De toegang tot schuldsanering wil de partij makkelijker maken en de maximale duur van schuldsanering verkorten. Het moet mogelijk worden om schulden kwijt te schelden. De marktwerking voor deurwaarders wordt afgeschaft en de handel in schulden wordt gestopt. Alle deurwaarders komen onder de nieuwe Rijksincassodienst te werken, waarbij schulden nooit verder kunnen worden verhoogd dan met 100% van het oorspronkelijke bedrag.
Gevecht tegen racisme en discriminatie
Groenlinks wil dat de staat excuses maakt voor ons koloniale- en slavernijverleden. Daarnaast wil de partij een nationaal slavernijmuseum inrichten en stilstaan bij dit verleden tijdens twee nationale feestdagen: bevrijdingsdag op 5 mei en Keti Koti op 1 juli, waarbij de afschaffing van de slavernij wordt gevierd.
De partij wil een nationale aanpak voor bestrijding van discriminatie op de arbeidsmarkt, in het onderwijs, in de volkshuisvesting en in de sport. Deze aanpak moet worden gecoördineerd door een nieuwe Nationaal coördinator anti-discriminatie. In het bedrijfsleven komt een meldingsplicht voor discriminerende verzoeken.
De partij wil dat maximaal 60% van de raad van bestuur en de raad van toezicht van een beursgenoteerd bedrijf of de top van een (semi)publieke instelling uit mannen bestaat. Van nieuwe wetten moet bij wet getoetst worden op het effect op verschillende groepen in de samenleving: vrouwen, lhbtiq+, mensen met een beperking, mensen met een migratieachtergrond, jongeren en toekomstige generaties. Deze toetsing wordt bijgevoegd als inclusie effectrapportage.
Verplichte geslachtsregistratie wordt afgeschaft en conversietherapie verboden. De partij wil vastleggen dat gezinnen voortaan uit meer dan een vader en een moeder kunnen bestaan. Twee vaders, twee moeders, samengestelde gezinnen of meeroudergezinnen worden allemaal mogelijk in de wet modern ouderschap.
Kunst en cultuur
Groenlinks wil het budget voor kunst en cultuur opschroeven en deze pot geld eerlijker verdelen. Waardoor eigen inkomsten voor een cultuurinstelling een kleinere rol gaan spelen en makers betere arbeidsvoorwaarden en meer zekerheid krijgen. Culturele instellingen moeten inclusiever worden en beter toegankelijk worden. Elke gemeente draagt zorg voor een eigen bibliotheek.
Streamingabbonnementen krijgen een extra heffing. Waarvan de partij de opbrengsten volledig omzet in een investering in Nederlandse producties.
Democratie zijn we samen
Groenlinks is voor directe democratie. De burger moet vaker, makkelijker en direct mee kunnen beslissen. Daarom doet de partij voorstellen voor het inrichten van burgerraden, burgerbegrotingen en burgerloting. Daarnaast wil de partij een bindend correctief referendum, waarmee de burgers de overheid tot correctie kunnen dwingen. De leeftijdsgrens voor stemmen wil de partij verlagen naar 16 jaar.
De partij draait de marktwerking terug in de zorg, de kinderopvang, de schuldhulpverlening en het taal- en inburgeringsonderwijs. Daarnaast wil het de luchtverkeersleiding, gerechtsdeurwaarders en het BKR nationaliseren.
Het moet volgens Groenlinks mogelijk zijn voor de rechter om wetten te toetsen op de grondwet en mensenrechtenverdragen. Zodra deze ‘constitutionele toetsing’ is gerealiseerd wil de partij de Eerste Kamer afschaffen.
De partij wil een Lobbyregister Rijksoverheid, waardoor transparant moet worden welke (markt)partijen invloed uitoefenen op politici. De draaideur tussen politiek en bedrijfsleven wil de partij tegengaan door de afkoelperiode strenger te handhaven en deze uit te breiden naar topambtenaren.
De partij wil de Wet openbaarheid van bestuur (wob) vervangen door de Wet open overheid, waarbij de norm is dat data van de burger is en niet van de overheid. Publieke data zijn openbaar toegankelijk. De partij wil dat overheden deze transparantie bevorderen en de standaard zet door zelf gebruik te maken van opensourcesoftware en open hardware.
Groenlinks wil een Europees verbod op handel in persoonsgegevens en de wetgeving rond ‘data’ aanpassen zodat deze volledig gebaseerd is op het principe van opt-in in plaats van opt-out. Voor naleving en handhaving is het volgens de partij noodzakelijk dat het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens flink wordt opgeschroefd.
De rechtsstaat beschermt ons allemaal
Groenlinks wil de capaciteit bij de politie vergroten, onder andere met meer wijkagenten. Ook wil de partij meer mannen- en vrouwenopvang en versnelde opvang van slachtoffers van huiselijk geweld.
De partij besteedt meer geld aan sociale advocatuur en past de griffierechten aan op basis van draagkracht van de betrokken partij. Ook de sociale rechtshulp, het Openbaar Ministerie en de rechtspraak in het algemeen krijgen meer geld.
Bestrijding van terrorisme wil de partij door middel van menselijke bronnen doen, aangevuld met gerichte surveillance, maar zonder massasurveillance.
De partij verbiedt consumentenvuurwerk en deze ‘burgerbehoefte’ opvangen met vuurwerkshows en spektakelshows met drones en lasers.
De partij wil softdrugs legaliseren, waaronder xtc en paddo’s.
Humaan en rechtvaardig migratiebeleid
Het VN vluchtelingenverdrag, Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en asielrecht EU vormen de basis voor omgang met vluchtelingen volgens Groenlinks. De partij wil dat Nederland veel meer gaat bijdragen aan opvang van kwetsbare vluchtelingen. Ze stelt meer capaciteit ter beschikking bij de IND en wil dat asielaanvragen sneller uitsluitsel krijgen, uiterlijk binnen zes maanden. Tijdens een asielprocedure heeft iedere asielzoeker toegang tot rechtsbijstand en mensen zonder documenten krijgen toegang tot eerste levensbehoeften als zorg, onderdak en rechtsbijstand.
De positie van arbeidsmigranten wil de partij verbeteren door een verbod op het koppelen van contracten voor werk met contracten voor huisvesting en vervoer. De partij wil strenge handhaving op fatsoenlijk werkgeverschap en de mogelijkheden uitbreiden voor arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie.
Internationale solidariteit en verandering in de EU
Groenlinks wil dat de Green Deal van de Europese Unie samen met de Digitale Agenda (ook EU) de basis worden voor investeringen in de economie en banen van de toekomst. Die toekomst is groen volgens de partij. Dat betekent dat er geen EU-subsidies meer gaan naar fossiele energie en in 2030 alle kolencentrales in de EU gesloten zijn.
De partij wil dat de EU socialer wordt en dat Nederland zich inspant in Europa voor hogere sociale standaarden en het versterken van rechten van werknemers. Ook wil de partij dat de belastingen eerlijker worden voor grote bedrijven in de EU. Dit doen ze onder andere door de winstbelasting in alle EU-lidstaten gelijk te trekken.
De partij wil dat Europees beleid, bijvoorbeeld op het gebied van handel of de interne markt, altijd de publieke sector moet ondersteunen en niet alleen mag aansporen tot marktwerking.
Volgens Groenlinks is de Europese rechtsstaat niet onderhandelbaar en dus moet de EU harder optreden tegen landen waar de rechtsstaat wordt bedreigd, zoals Hongarije en Polen. Zo nodig door subsidies in te trekken of zelf uitsluiting van stemmingen binnen de EU.
De Europese Unie moet een sterker front vormen tegen de bedreigingen vanuit landen zoals China en Rusland, maar ook de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten is belangrijk voor Groenlinks. Daarom wil de partij het nationale vetorecht van lidstaten afschaffen zodat de EU krachtiger en effectiever kan optreden.
De EU moet democratischer volgens Groenlinks. Zij willen dat het Europees Parlement de mogelijkheid krijgt om zelf voorstellen te doen voor nieuwe wet- en regelgeving. Er moet een Europese wet openbaarheid bestuur komen en de besluitvorming van de raad van ministers moet transparanter door de standpunten van de individuele landen openbaar te maken. Om hieraan bij te dragen krijgt Nederland een staatssecretaris van Europese Zaken.
Strijden voor vrede en veiligheid
Groenlinks wil betere samenwerking tussen de krijgsmachten binnen de EU en wil toewerken naar een Europese defensiemacht, waarbij de inzet van Nederlandse militairen altijd een mandaat blijft van het Nederlandse parlement. Ook wil de partij een gezamenlijke EU zetel in de VN-Veiligheidsraad.
De partij wil het leger verder specialiseren en dan vooral inzetten op de marine, cyber warfare, de beveiliging van informatie en de diplomatieke dienst. De partij wil zich inspannen om wapens de wereld uit te helpen. Dus ondertekent Nederland ook het VN-verdrag tot een verbod op kernwapens en gaat het zich hardmaken voor wereldwijd nakomen van de verdragen tegen landmijnen en clusterbommen.
Groenlinks wil dat de Europese Unie initiatief neemt tot wederzijdse ontwapening, waarbij ook China, India, Rusland en VS zijn betrokken. Exportvergunningen voor wapens wil de partij veel strenger verlenen en Nederland biedt geen plaats meer voor wapenbeurzen. Technologie en apparatuur voor cybersurveillance vallen voortaan ook onder het wapenexportbeleid.
De partij wil dat Nederland geen plaats biedt voor wapenbeurzen en dat de overheid ondersteunt NL bedrijven niet bij deelname aan internationale wapenbeurzen. Exportvergunningen strenger verlenen. Technologie en apparatuur voor cybersurveillance gaan ook onder wapenexportbeleid vallen.
De partij wil dat Nederland bijdraagt aan oplossingen bij conflicten zoals internationale vredes bemiddeling onder aanvoering van de EU en VN in Afghanistan, Jemen, Libië en Syrië. De partij is voorstander van de tweestatenoplossing in het Israëlisch-Palestijns conflict en wil dat Nederland Palestina erkent als staat.
Eerlijke internationale politiek
De partij wil dat nieuwe handelsakkoorden moeten gaan voldoen aan internationale standaarden met betrekking tot duurzame ontwikkeldoelen. Buitenlandse investeerders krijgen dan bij handelsakkoorden geen speciale behandeling meer en moeten zich volledig houden aan de wetten in de landen waar ze actief zijn. Nederland wordt koploper in internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen en de Nederlandse overheid koopt alleen nog in volgens MVO-criteria.
De partij wil dat ambassades wereldwijd de aanpak de klimaatcrisis gaan ondersteunen door zich in te zetten bescherming van natuur en biodiversiteit en duurzame omgang met water. In aanvulling daarop wil de partij een importverbod in de EU op niet duurzaam hout. Ook willen ze inzetten op internationale partnerschappen voor duurzame energie; zoals groene waterstof uit landen met veel zon en ruimte.
De partij wil 0,7 procent van het bruto nationaal product aan ontwikkelingssamenwerking besteden en wil dat mensenrechten de hoeksteen worden van Nederlands buitenlandbeleid. Dat beleid moet wereldwijd bewegingen gaan ondersteunen die strijden voor democratie, rechtsstaat en persvrijheid.
Conclusie
Zijn het oplossen van de klimaatcrisis en verdere (democratische) Europese samenwerking voor jou van essentieel belang in je overweging dan kan het zijn dat die belangen bij Groenlinks nog wel eens het sterkste worden behartigt.
Stem waard?
Ja. De partij was 4 jaar geleden dichtbij regeringsdeelname en de kans is reëel dat ze ook nu weer aan de formatietafel mogen aanschuiven. Voor een Groenlinks-aanhanger is dit waarschijnlijk een stabiel programma, voor de gemiddelde Nederlander betekent dit programma wel dat er heel veel veranderd. Dat is inherent aan het progressieve karakter van de partij en wordt versterkt door het grote belang wat zij hechten aan het aanpakken van de klimaatcrisis.
Met de VVD als waarschijnlijke winnaar zal het volgende week een interessant spel worden om te formeren. Rechts van de VVD zullen PVV en FVD niet in aanmerking komen om samen mee te regeren. De VVD heeft waarschijnlijk minimaal 2, mogelijk 3 andere partijen nodig om een regering te vormen. Hoe meer de zetelverdeling versplinterd en hoe kleiner de overwinning van de VVD hoe groter de kans dat er zelfs een 5 partijenregering komt.
Een ‘centrum-rechts-motorblok’ met CDA lag lang voor de hand, maar Wopke voert een dramatische campagne en het zou voor het CDA strategisch nog wel eens waardevol kunnen zijn om niet in de regering te gaan zitten.
Een ‘een liberaal motorblok’ met D66 ligt nog steeds voor de hand, want de partij voert een stabiele campagne en zit als middenpartij dicht genoeg tegen de VVD om op veel punten overeenstemming te vinden.
Het is speculeren, maar als de uitkomst van de verkiezingen de huidige regeringspartijen (VVD, CDA, D66, CU) winst oplevert is de kans aanzienlijk dat zij ook de nieuwe regering vormen. Bij deelname aan de regering zal het CDA de voorkeur hebben voor ChristenUnie boven een progressieve partij als Groenlinks, maar zodra het CDA niet deelneemt komt vrij snel de Partij van de Arbeid en/of GroenLinks in beeld als noodzakelijke regeringspartner(s).
